Kunst? Dat is iets voor de elite. Voor mensen met geld.
Helaas is dit het beeld dat veel mensen bij kunst hebben; volgens Erik niet eens altijd onterecht. De aversie begrijpt hij zelfs wel: voor hem schuilt de schoonheid van kunst juist in contact en echtheid. Als zoon van een timmerman is en blijft hij verknocht aan vakmanschap en authenticiteit. Na de kunstacademie reisde Erik jarenlang de wereld over met een artistiek gezelschap en had hij internationale exposities met zijn kunstwerken. Zo werkte hij in Australië, Turkije, Indonesië, China, Japan, Canada, Colombia, Mexico en Europa. Het publiek werd altijd actief betrokken bij zijn projecten.
‘In die steeds wisselende, bonte verzameling van mensen met allerlei achtergronden en nationaliteiten leerde ik om ook met weinig woorden te communiceren. Je wordt steeds beter in het lezen van lichaamstaal, aanvoelen wat een ander bedoelt en checken of je het goed begrepen hebt.’
Erik ontwikkelde zich tot een communicatief zeer vaardig kunstenaar, die gemakkelijk aansluiting vindt bij mensen van allerlei pluimage en een sterk vermogen heeft om abstracte informatie te vertalen naar iets tastbaars. Gaandeweg ontstond bij hem de wens om (naast zijn vrije werk) toegankelijke kunst te maken, die ook een sociale meerwaarde heeft. Zo bedacht hij het concept ‘social art’.
Social art is voor iedereen. Iedereen heeft ideeën, soms moet je alleen even graven.
Social art-projecten beginnen altijd met koffie. Vaak ligt er al wel een vraag of wens op tafel, bijvoorbeeld van een gemeente of woningcorporatie. Denk bijvoorbeeld aan een artistieke invulling van een gezamenlijke (buiten)ruimte, of het presenteren van huisregels in een appartementencomplex. Om tot een breed gedragen kunstuiting te komen, organiseert Erik meerdere ontmoetingen met de groep. Hij luistert onbevangen naar alle wensen, gedachten en ideeën – alles wat oprecht is, mag gezegd. Zo ontstaat een sfeer van vertrouwen en komt er ruimte voor creativiteit. Erik daagt de deelnemers uit om uit hun comfort zone te treden en te vertellen wat ze mooi vinden of raakt. Vooral mensen die beweren: ‘Kunst? Da’s niks voor mij’, lokt hij graag uit de tent. Vaak blijkt dan juist het tegenovergestelde.
‘In de volksbuurt waar ik portretten van bewoners mocht maken, moesten ze eerst niks van ‘dat kunstenaartje’ hebben. Maar toen ik op straat hout begon te zagen als ondergrond voor mijn tekeningen, werden ze toch nieuwsgierig. En uiteindelijk zagen ze: verrek, die vent kan echt wat. Tijdens de presentatie hadden sommigen tranen in de ogen. Dat oprechte, zowel negatief als positief, daar hou ik van.’
Het komt regelmatig voor dat mensen zichzelf en anderen verrassen met hun inbreng.
Bewoners maken het uiteindelijke kunstobject niet zelf; dat doet Erik. Zo wordt een duurzame kwaliteit gegarandeerd. Als hij een goed beeld heeft van de groep (soms lukt het al tijdens de bijeenkomsten om tot een creatief concept te komen), gaat hij aan het werk. Hier onderscheidt de social artist zich van de kunstenaar: door zijn rijke artistieke achtergrond en sociale vaardigheden is Erik in staat volledig te doorgronden wat de groep bedoelt. Omdat hij blijft schaven aan zijn concept tot alle deelnemers tevreden zijn, ontstaat kunst die werkelijk begrepen en gewaardeerd wordt door de mensen voor wie zij is bedoeld.
Los van de kunst levert social art nog iets moois op: het brengt mensen samen.
Tijdens de bijeenkomsten die Erik organiseert, ontstaan nieuwe relaties tussen mensen. Dat gebeurt gewoon vanzelf: als je met anderen praat over wat je mooi vindt, meemaakt en belangrijk vindt, groeit er op een natuurlijke manier een band. De onderlinge betrokkenheid tussen de deelnemers blijft ook na het champagnemoment van de onthulling nog lang voelbaar. Zo draagt social art bij aan een duurzame verbetering van de sfeer, leefbaarheid en het verantwoordelijkheidsgevoel in buurten en complexen.
‘Een bewoner van appartementencomplex De Vrijheid stelde voor om in een muurschildering oranje te gebruiken, de kleur van de vrijheid. Hij vertelde hoe hij vlak na de oorlog aanwezig was bij een voetbalwedstrijd tussen Jong Oranje en het jonge Duitse elftal – een beladen wedstrijd. Toen voor het eerst in lange tijd het Wilhelmus weer klonk, onthulden alle Nederlanders hun oranje onderkleding, die ze onder hun gewone kleren verborgen hielden. Zo kleurde het stadion voorzichtig oranje. De tranen liepen over zijn wangen toen de man dit vertelde – en niet alleen bij hem. We besloten unaniem dat een van de muurschilderingen oranje moest worden.’
Social art leent zich voor allerlei toepassingen. Idee? Erik denkt graag mee!
Met social art is van alles mogelijk: denk aan kunst in de wijk, een gemeenschapshuis, appartementencomplex, op kantoor… Erik heeft veel ervaring met grootschalige social-art projecten door het hele land. Hij werkt(e) onder andere voor de woningcorporaties BrabantWonen, Zayaz, Tiwos en Viveste maar ook voor het Prins Bernhard Cultuurfonds, zorginstelling Van Neynselgroep, Bosch Parade en vele andere organisaties, festivals en evenementen. Heeft u een idee en wilt u weten wat de mogelijkheden van social art zijn? Neem geheel vrijblijvend contact op met Erik. Dan beginnen we, zoals altijd, met koffie.
‘Dit bericht kreeg ik na een oproep voor vrijwilligers voor een nieuw project voor de Bosch Parade:
“Hoi Erik, ik vind het een eer om mee te doen. Sterker, het lukt jou niet om mij níet mee te laten doen. Performance, bouw, bier aanslepen, de garderobe bemannen, boten varen, zwemmen, kortom: roept u maar! Ik plan alvast veel vrij. JOEHOE!!!”
Het is geweldig om met zulke enthousiaste mensen te werken.’
